Miningi imithetho ekhona yokubhekana namacala okushaya, kuye ngokuthi icala libucayi kangakanani. Ikhodi yokujezisa ayiqondile mayelana nezijeziso zezinhlobo ezahlukene zamacala okushaya, kodwa iveza uhlaka lokubhekana nawo. Ukuhlasela kungenziwa ngumuntu oyedwa noma iqembu labantu komunye umuntu, okungenzeka ukuthi uqondiswe esigamekweni esisodwa esisodwa noma kaningi ekuhlaselweni kweqembu.
Kuyini ukuhlaselwa?
Ukuhlasela kungachazwa “njengokusebenzisa amandla okungekho emthethweni kumuntu womunye”. Lolu hlobo lobugebengu luvame ukubizwa ngokuthi isenzo sobudlova kodwa abubandakanyi ukulimala. Ngaphansi kwemithetho ye-UAE, ukuthintana ngokomzimba noma izinsongo kuthathwa njengokuhlasela, futhi wonke amafomu angaphansi kwezindatshana zekhodi yokujezisa 333 kuye ku-343.
Kunezinhlobo ezintathu zokuhlasela okufanele uziqaphele lapho uxoxa ngalesi sihloko: ngenhloso, ubudedengu, nokuzivikela.
- Ukuhlasela ngamabomu kwenzeka uma kunenhloso yokulimaza umuntu othile ngaphandle kwezizathu ezingokomthetho noma izaba.
- Ukuhlasela budedengu kwenzeka lapho umuntu elimaza omunye umuntu ngokunganaki ukunakekelwa okudingekayo nokunobulungiswa okungasetshenziswa umuntu onengqondo.
- Ukuzivikela kungasetshenziswa njengesivikelo lapho umuntu ebekwe icala lokushaya ezimeni lapho esebenzise amandla amaningi kunalokho obekudingeka ukuze avimbele ukulimala noma ukulahlekelwa.
Amafomu Okuhlasela
Ukuhlasela ngesikhali esiyingozi: Kuhlanganisa ukusetshenziswa kwesikhali noma into engasetshenziswa ukulimaza kabi omunye umuntu. Isijeziso salolu hlobo lokushaya siwukuboshwa kanye nemfuneko engenzeka yokukhokha imali yegazi ngaphansi komthetho wamaSulumane.
- Ukuhlasela ngenhloso yokubulala: Lokhu kwenzeka lapho umuntu ezama ukubulala omunye umuntu, kodwa ehluleka emzamweni wakhe. Kusebenza futhi lapho izenzo zomuntu zenza kube lula ukuthi othile afe ngenxa yalezo zenzo. Lolu hlobo lokushaya lunenhlawulo yokuboshwa futhi lungabandakanya ukukhokha imali yegazi ngaphansi komthetho wamaSulumane.
- Ukuhlasela okuholela ekufeni: Uma umuntu edala ukufa komunye umuntu ngenxa yokuhlaselwa kwakhe, angabekwa icala ngaleli phutha elihlanganisa ukukhokhwa kwemali yegazi.
- Ibhethri Elithuthukisiwe: Lokhu kusebenza lapho umuntu ngamabomu edala ukulimala kanzima komunye umuntu, noma uma ukulimala kuphazamisa isimo noma kungase kubangele ukufa.
- Ukuhlaselwa Ngebhethri: Lokhu kusebenza uma umuntu ehlose ukulimaza ngokomzimba, kodwa hhayi ngezinga lokuqina elifanayo nebhethri elithuthukisiwe.
- ibhethri: Lapho umuntu ngamabomu ethintana nomunye umuntu ngendlela elimazayo noma ecasulayo ngaphandle kwemvume ujeziswa ngokuboshwa futhi kungahlanganisa nokukhokha imali yegazi ngaphansi komthetho wamaMuslim.
- Ukuhlukumeza ngokocansi kanye nebhethri: Ukuhlukumeza ngokocansi, okufana nebhethri, kuwukuhlukumeza ngenhloso noma ukuthinta okulimazayo okungokwemvelo.
- Ukuhlasela Kwasekhaya Nebhethri: Lobu bugebengu bubandakanya ukwesabisa ngamazwi kanye nokuphoqa omunye umuntu ukwenza izenzo zocansi ngaphandle kwemvume.
Ubugebengu obunodlame e-Dubai
Izijeziso ezikhona zokushaya ziyehluka kakhulu kuye ngohlobo lobugebengu. Ubukhulu becala lobugebengu kwahlulelwa ngomonakalo odaliwe nokuthi ngabe bekuhleliwe yini noma cha. I-Dubai inenqubomgomo yokungabekezeleli lutho ngokumelene nobugebengu obunobudlova emzamweni wokufundisa izakhamuzi ngomthelela wabo emphakathini we-UAE. Ngakho-ke, izijeziso zamacala anjalo zinzima kunalezo ezinikezwa labo abahlukumezayo ngenxa yezingxabano zomuntu siqu.
Ngaphezu kokushaya, kunedlanzana lamanye amacala angathathwa njengamacala odlame. Lokhu kubandakanya:
- Murder
- Ubuphekula - lokhu kubandakanya ukusetshenziswa kodlame olubhekiswe kuHulumeni, ukufaka ukwesaba kubantu ngabanye, kanye nokugqugquzela udlame kwabanye.
- Ukuthumba - lokhu kusebenza futhi uma umuntu eboshwe ngamanga, kanye nokuthunjwa komuntu.
- Ukwephula inkululeko yomuntu ngamunye – lokhu kuhlanganisa ukungena ngokungemthetho emzini noma emotweni yomuntu nokubaphoqa ukuba bashiye imindeni noma izwe labo.
- Ukugqekeza - ukugqekeza indawo yokuhlala ngenhloso yokweba abantu abahlala lapho kuthathwa njengecala elinodlame nesigwebo esiqinile sokubhadla ejele esihambisana nemithetho ekhona.
- Ukudlwengula – okungathathwa njengesenzo sodlame ngenxa yesimo sakhona sokuphoqa omunye umuntu ukuthi abambe iqhaza ngaphandle kwentando yakhe. Isijeziso sokudlwengula siwukuboshwa kanye/noma inhlawulo kuye ngokuthi isisulu sasingumuntu okhululekile noma isigqila ngaleso sikhathi.
- Ukushushumbiswa Kwezidakamizwa - leli cala lithatha isikhathi sasejele esiyisibopho futhi lingabandakanya ukukhokhwa kwesamba esikhulu kungaba inhlawulo noma inhlawulo.
Udinga Ummeli Wecala Lakho Lokushaya
Uma uke washaywa noma kukhona owazama ukukushaya, kubalulekile ukuthi wazi ngemithetho ekhona yalobu bugebengu. I-UAE ilawula ubugebengu obunodlame eduze futhi izijeziso zingaba nzima uma zitholwa zinecala.
Ummeli onekhono oke wabhekana nalezi zinhlobo zamacala ngaphambilini uzoba nekhono lokukusiza uvikele amalungelo akho ukuze ugxile ekutholeni ukwelashwa. Ummeli uwusizo futhi ekunikezeni ulwazi mayelana nemithetho ethile elawula ukushaya e-UAE, kanye nalokho okufanele ukulindele uma uvalelwa amaphoyisa.
Abameli Bezokuvikela Zokuhlasela e-UAE
Uma kukhulunywa ngobugebengu obunodlame e-UAE, imithetho iqinile, futhi ukuyephula kungathwala izinhlawulo ezibalulekile. Amacala okushaya avame ukuza nesikhathi sokubhadla ejele ngisho nalapho ingxabano iwumphumela wengxabano yomuntu siqu phakathi kwabantu ababili. Ngisho noma ubungahlosile ukulimaza noma ukona, ukuzivikela kungase kuthathwe njengokuhlasela okuletha izinhlawulo ezinkulu noma isikhathi sejele. Yingakho kubalulekile ukuba nommeli wase-Dubai ovela ku-Amal Khamis Advocates kanye Nabeluleki Bezomthetho eceleni kwakho kuyo yonke le nqubo.
Ukuba nochwepheshe onamava okumelayo kwenza umehluko enkantolo. Bazokwazi ukuthi bangakuvikela kanjani kangcono emacaleni futhi bangaqinisekisa ukuthi amalungelo akho ayasekelwa kuyo yonke inqubo yecala. Kunezici ezimbalwa ezingena esinqumweni esiyimpumelelo, futhi ubungcweti bommeli ohlakaniphile bungakusiza ufeze lokho okungase kubonakale kungenakwenzeka.
Izinsolo Zamanga Emacaleni Okushaya
Kungakhathaliseki ukuthi ukuhlasela kube umphumela wengxabano yomuntu siqu noma cha noma kwenziwe ngenhloso, ukubika amanga ngesigameko kungase kube nemiphumela emibi futhi. Uma kutholakala ukuthi umuntu wenze izinsolo ezingamanga ngomunye umuntu ngenhloso yokulimaza, angabekwa icala futhi aphoqwe ukuthi anxephezele leli cala. Kunezinqubo ezithile zomthetho ezikhona zokuqinisekisa ukuthi izinsolo ezinjalo zingafakazelwa ngaphambi kokuba kukhishwe noma yisiphi isinqumo, kodwa izisulu zobugebengu obunjalo kusafanele zazi ukuthi kungase kube nemiphumela ngezenzo zazo.
Abantu ababhekene namacala okushaya kufanele bakhulume nommeli wase-Dubai ovela ku-Amal Khamis Advocates and Legal Consultants ngokushesha ngangokunokwenzeka ukuze baqale ukwenza ukuzivikela okungcono kakhulu kulezi zinsolo. Laba bameleli bezomthetho abagcini nje ngokufinyelela izeluleko zezomthetho ezichwepheshile, kodwa futhi banekhono lokuthola amakhasimende abo isinqumo esingcono kakhulu esingatholakala enkantolo.
Khuluma nathi namuhla ukuze uthole ukubonisana kwamahhala kokuqala.
