Ғорат, ки даромадани ғайриқонунӣ ба бино ё манзил бо мақсади содир кардани ҷиноятро дар бар мегирад, дар Аморати Муттаҳидаи Араб ҷинояти вазнин ба ҳисоб меравад. Қонуни федералии Амороти Муттаҳидаи Араб № 3 аз соли 1987 дар бораи Кодекси ҷиноӣ мафҳумҳо, таснифҳо ва ҷазоҳои мушаххаси марбут ба вайрон кардан ва ворид шудан ба ҷиноятҳо, аз қабили ғоратгарро муайян мекунад. Ҳадафи ин қонунҳо ҳифзи амният ва ҳуқуқи моликияти шахсони воқеӣ ва тиҷоратӣ дар дохили кишвар. Фаҳмидани оқибатҳои ҳуқуқии ҷиноятҳои дуздӣ барои сокинон ва меҳмонон барои нигоҳ доштани қонун ва тартибот дар ҷамоатҳои гуногуни АМА муҳим аст.
Таърифи қонунии дуздӣ дар АМА чӣ гуна аст?
Мутобиқи моддаи 401 Қонуни федералии Амороти Муттаҳидаи Араб № 3 дар бораи Кодекси ҷиноятии соли 1987, ғоратгарӣ ба таври дақиқ ҳамчун амали ворид шудан ба манзил, манзил ё ҳама гуна биное, ки барои истиқомат, кор, нигаҳдорӣ, таълим, тандурустӣ ё ибодат тавассути воситаҳои махфӣ ё бо истифода аз зӯр бар зидди ашё ё шахсоне, ки бо мақсади содир кардани ҷинояти вазнин ё вазнин, ба монанди дуздӣ, ҳамла, несту нобуд кардани амвол ё худсарӣ. Таърифи ҳуқуқӣ ҳамаҷониба буда, воридшавии ғайриқонунӣ ба доираи васеи биноҳо ва иншоотҳоро дар бар мегирад, на танҳо объектҳои истиқоматӣ.
Қонун ҳолатҳои гуногунеро, ки дуздиро ташкил медиҳанд, муайян мекунад. Он шикастани амвол тавассути усулҳои вуруди маҷбурӣ ба монанди шикастани тирезаҳо, дарҳо, гирифтани қуфлҳо ё истифодаи асбобҳо барои гузаштан аз системаҳои амниятӣ ва дастрасии беиҷозатро дар бар мегирад. Ғорат инчунин ба ҳолатҳое дахл дорад, ки шахс тавассути фиреб ба бино ворид мешавад, ба монанди муаррифии меҳмони қонунӣ, провайдери хидматрасонӣ ё бо баҳонаи бардурӯғ ворид шудан. Муҳимтар аз ҳама, нияти содир кардани амали минбаъдаи ҷиноятӣ дар дохили бино, аз қабили дуздӣ, харобкорӣ ё ягон ҷинояти дигар, омили муайянкунандаест, ки дуздиро аз дигар ҷиноятҳои моликият, ба монанди вайроншавӣ ҷудо мекунад. Аморати Муттаҳидаи Араб дуздиро хеле ҷиддӣ қабул мекунад, зеро он муқаддасот ва амнияти ҷойҳои хусусӣ ва ҷамъиятиро вайрон мекунад.
Намудҳои гуногуни ҷиноятҳои ғоратгарӣ тибқи Қонуни ҷиноии АМА кадомҳоянд?
Кодекси ҷиноии Амороти Муттаҳидаи Араб ҷиноятҳои дуздиро ба якчанд намуд гурӯҳбандӣ мекунад, ки ҳар кадоми онҳо дараҷаҳои вазнин ва ҷазоҳои мувофиқ доранд. Дар таснифот омилҳое, аз қабили истифодаи нерӯ, ҷалби силоҳ, ҳузури афрод дар бино, вақти рӯз ва шумори гунаҳкорон ба инобат гирифта мешавад. Дар ин ҷо ҷадвале оварда шудааст, ки намудҳои асосии ҷиноятҳои дуздиро ҷамъбаст мекунад:
| Навъи ҷиноят | Тавсифи |
|---|---|
| Дуздии оддӣ | Ба молу мулки ғайриқонунӣ ворид шудан бо мақсади содир кардани ҷиноят, бе истифодаи зӯр, зӯроварӣ ё силоҳ нисбати шахсони дар бино ҳузурдошта. |
| Ғоратгарии шадид | Вуруди ғайриқонунӣ бо истифодаи зӯр, зӯроварӣ ё таҳдиди зӯроварӣ нисбати ашхоси дар бино ҳузурдошта, ба монанди соҳибони хона, сокинон ё кормандони амният. |
| Дуздии мусаллахона | Дохилшавии ғайриқонунӣ ба молу мулк ҳангоми бо худ доштан силоҳ ё силоҳи оташфишон, сарфи назар аз он ки истифода шудааст ё не. |
| Ғоратгарӣ дар шаб | Ғоратгарӣ дар соатҳои шабона, маъмулан байни ғуруби офтоб ва тулӯи офтоб, вақте ки биноро сокинон ё кормандон ишғол мекунанд, анҷом дода мешавад. |
| Ғоратгарӣ бо шарикон | Ғоратгарӣ аз ҷониби ду ё зиёда шахсоне, ки якҷоя амал мекунанд, аксар вақт сатҳи баланди банақшагирӣ ва ҳамоҳангиро дар бар мегирад. |
Барои кӯшиши ғоратгарӣ дар Амороти Муттаҳидаи Араб чӣ гуна иттиҳом ва ҷазо пешбинӣ шудааст?
Кодекси ҷиноии Аморати Муттаҳидаи Араб кӯшиши дуздиро ҳамчун ҷинояти алоҳида аз дуздии анҷомшуда баррасӣ мекунад. Моддаи 35-и Кодекси ҷиноӣ гуфта мешавад, ки суиқасд ба ҷиноят, ҳатто агар ҷинояти пешбинишуда анҷом наёфта бошад, ба шарте, ки суиқасд оғози иҷрои ҷиноят бошад, ҷазо дода мешавад. Махсусан, дар моддаи 402-и Кодекси ҷиноӣ кӯшиши ғоратгарӣ пешбинӣ шудааст. Дар он гуфта шудааст, ки шахсе, ки кушиши дуздиро карда, вале ин кирдорро ба охир нарасонад, бо махрум кардан ба мухлати на бештар аз панч сол чазо дода мешавад. Ин ҷазо новобаста аз навъи кӯшиши ғоратгарӣ (оддӣ, вазнинкунанда, мусаллаҳ ва ё шабона) татбиқ мешавад.
Бояд қайд кард, ки ҷазо барои кӯшиши ғоратгарӣ метавонад зиёд карда шавад, агар кӯшиши истифодаи қувва, зӯроварӣ ё силоҳ алоқаманд бошад. Дар моддаи 403 омадааст, ки агар кӯшиши ғоратгарӣ бо истифода аз зӯр нисбат ба ашхоси алоҳида ё бурдани силоҳ бошад, ҷазо ба мӯҳлати на камтар аз панҷ сол аз озодӣ маҳрум карда мешавад. Ғайр аз ин, агар кӯшиши ғоратгарӣ бо истифодаи зӯроварӣ нисбати шахсони дар бино ҳузурдошта, боиси расонидани зарари ҷисмонӣ бошад, тибқи моддаи 404 ҷазо метавонад ба мӯҳлати на камтар аз ҳафт сол аз озодӣ маҳрум карда шавад.
Хулоса, гарчанде ки кӯшиши ғоратгарӣ нисбат ба дуздии анҷомшуда ҷазои сабуктар дорад, он то ҳол тибқи қонунҳои АМА ҷинояти ҷиддӣ ҳисобида мешавад. Айбномаҳо ва ҷазоҳо аз ҳолатҳои мушаххас, ба монанди истифодаи қувва, зӯроварӣ ё силоҳ ва ҳузури шахсони алоҳида дар бино ҳангоми сӯиқасд ба ҷиноят вобастаанд.
Ҳукми маъмулӣ ё мӯҳлати ҳабс барои маҳкумияти дуздӣ дар АМА чанд аст?
Ҳукми маъмулӣ ё мӯҳлати ҳабс барои маҳкумияти дуздӣ дар АМА вобаста аз намуд ва вазнинии ҷиноят фарқ мекунад. Ғоратгарии оддӣ бидуни омилҳои вазнинкунанда метавонад боиси аз 1 то 5 сол аз озодӣ гардад. Барои ғоратгарии шадид бо истифода аз зӯр, зӯроварӣ ё силоҳ, мӯҳлати зиндон метавонад аз 5 то 10 солро ташкил диҳад. Дар ҳолатҳои ғоратгарии мусаллаҳона ё ғоратгарӣ, ки боиси осеби ҷисмонӣ мегардад, ҳукм метавонад то 15 сол ва бештар аз он зиндонро пешбинӣ кунад.
Кадом ҳимояи ҳуқуқиро барои иттиҳоми дуздӣ дар АМА истифода бурдан мумкин аст?
Ҳангоми рӯбарӯ шудан бо иттиҳоми дуздӣ дар АМА, вобаста ба ҳолатҳои мушаххаси парванда метавонад якчанд ҳимояи ҳуқуқӣ татбиқ карда шавад. Инҳоянд баъзе ҳимояҳои эҳтимолии ҳуқуқӣ, ки метавонанд истифода шаванд:
- Набудани ният: Барои ба ғоратгарӣ маҳкум шудан, айбдоркунанда бояд исбот кунад, ки айбдоршаванда ҳангоми вуруди ғайриқонунӣ қасди содир кардани ҷиноятро доштааст. Агар айбдоршаванда исбот карда тавонад, ки онҳо чунин ният надоштанд, ин метавонад як ҳимояи дуруст бошад.
- Шахсияти хато: Агар айбдоршаванда исбот карда тавонад, ки онҳо нодуруст муайян карда шудаанд ё дар содир кардани ғоратгарӣ нодуруст айбдор карда шудаанд, ин метавонад боиси лағви айбнома ё рад карда шавад.
- Маҷбур ё маҷбурӣ: Дар ҳолатҳое, ки судшаванда бо таҳдиди зӯроварӣ ё расонидани зарар ба дуздӣ маҷбур ё маҷбур карда шудааст, ҳимояи маҷбуркунӣ ё маҷбуркунӣ татбиқ карда мешавад.
- Заҳролудшавӣ: Дар ҳоле ки мастии ихтиёрӣ умуман ҳимояи дуруст нест, агар судшаванда исбот карда тавонад, ки онҳо беихтиёр мастӣ ё ҳолати рӯҳии онҳо ба таври назаррас осеб дидаанд, он метавонад ҳамчун омили сабуккунанда истифода шавад.
- Розигӣ: Агар судшаванда иҷозат ё ризоияти ворид шудан ба биноро дошта бошад, ҳатто агар бо роҳи фиреб ба даст оварда шуда бошад, он метавонад унсури вуруди ғайриқонунии иттиҳоми дуздиро рад кунад.
- Гирифтан: Дар ҳолатҳои нодире, ки судшаванда аз ҷониби мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба дуздӣ водор карда шудааст ё водор карда шудааст, ҳимояи домҳо метавонад баланд шавад.
- Девонагӣ ё нотавонӣ: Агар айбдоршаванда дар вақти дуздии эҳтимолӣ гирифтори бемории рӯҳии эътирофшуда ё ғайри қобили амал бошад, он метавонад ҳамчун ҳимоя истифода шавад.
Бояд қайд кард, ки татбиқ ва муваффақияти ин ҳимояи ҳуқуқӣ аз далелҳо ва ҳолатҳои мушаххаси ҳар як парванда, инчунин қобилияти пешниҳод кардани далелҳои дастгирӣ ва далелҳои ҳуқуқӣ вобаста аст.
Фарқиятҳои асосии байни дуздӣ, ғоратгарӣ ва ҷиноятҳои дуздӣ тибқи қонунҳои АМА кадомҳоянд?
| Хафагӣ | Муайян | Унсурҳои асосӣ | Раддияҳо |
|---|---|---|---|
| дуздӣ | ѓайриќонунї гирифтан ва берун кардани молу мулки шахси дигар бо маќсади нигоњ доштан бе розигї | Гирифтани молу мулк, Бе ризоияти соҳиб, Нияти нигоҳ доштани амвол | Чанд моҳ то чанд сол аз озодӣ, ҷарима, ҳабси абад дар ҳолатҳои вазнин |
| Ғоратгарӣ | Ба молу мулки ғайриқонунӣ ворид шудан бо мақсади дуздӣ ё дигар фаъолияти ғайриқонунӣ | Вуруди ғайриқонунӣ, Нияти содир кардани ҷиноят пас аз ворид шудан | Чанд моҳ то чанд сол аз озодӣ, ҷарима, ҳабси абад дар ҳолатҳои вазнин |
| дӯздӣ | Дуздӣ, ки бо истифодаи зӯроварӣ ё маҷбурӣ содир шудааст | Дуздии молу мулк, Истифодаи зӯроварӣ ё маҷбурӣ | Чанд моҳ то чанд сол аз озодӣ, ҷарима, ҳабси абад дар ҳолатҳои вазнин |
Ин ҷадвал таърифҳои асосӣ, унсурҳо ва ҷазоҳои эҳтимолиро барои ҷиноятҳои дуздӣ, ғоратгарӣ ва ғоратгарӣ тибқи қонунгузории Амороти Муттаҳидаи Араб нишон медиҳад. Ҷазоҳо метавонанд вобаста ба омилҳое, аз қабили вазнинии ҷиноят, арзиши ашёи дуздидашуда, истифодаи қувва ё силоҳ, вақти содир кардани ҷиноят (масалан, шабона), ҷалби якчанд ҷинояткорон ва ҳадафи мушаххас фарқ кунанд. ҷиноят (масалан, ҷойҳои ибодат, мактабҳо, манзилҳо, бонкҳо).
